มูลนิธิเข้าถึงเอดส์และเครือข่ายผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ ประเทศไทย เข้ายื่นจดหมายถึงอธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญา เรียกร้องให้เร่งพิจารณาและยก (ปฏิเสธ) คำขอรับสิทธิบัตรที่บริษัทวีไอไอวี เฮลธ์แคร์ คัมปะนี สัญชาติอเมริกา ที่ได้ยื่นขอจดสิทธิบัตรยาต้านไวรัสเอชไอวีสูตรรวมเม็ด ที่มีส่วนผสมของยาโดลูเทกราเวียร์ (DTG) รวมกับยาต้านฯ อีก 2 ชนิดในไทย เพื่อปลดล็อกการผูกขาดที่อาศัยช่องว่างกฎหมายสิทธิบัตร และให้ผู้ติดเชื้อเอชไอวีทุกคนในไทยได้รับการรักษาที่ดีขึ้น
อภิวัฒน์ กวางแก้ว ประธานเครือข่ายผู้ติดเชื้อเอชไอวี เอดส์ ประเทศไทย กล่าวว่า “องค์การอนามัยโลกได้ประกาศให้ยาต้านฯ ที่มีส่วนผสมของยาโดลูเทกราเวียร์ เป็นยาสูตรพื้นฐาน ซึ่งยาสูตรนี้จะช่วยให้ผู้ติดเชื้อฯ มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ผู้ติดเชื้อฯ ไม่จำเป็นต้องกินยาหลายเม็ด กินวันละครั้ง ประสิทธิภาพการกดเชื้อเอชไอวีดีกว่ายาต้านฯ ตัวอื่น ผลข้างเคียงจากยามีน้อย และทำให้เชื้อไวรัสเอชไอวีดื้อยายาก”
“ถ้ายาสูตรผสมโดลูเทกราเวียร์นี้ ไม่มีคำขอรับสิทธิบัตรยื่นคาไว้ องค์การเภสัชกรรมจะสามารถผลิตได้ และจะทำให้ยาราคาถูกลงมาก จนอาจจะมีราคาถูกใกล้เคียงกับราคายาต้านฯ สูตรพื้นฐานที่ใช้อยู่ ซึ่งจะมีผลดีต่อทั้งผู้ติดเชื้อฯ รายเก่าที่ใช้สูตรพื้นฐานเดิมอยู่ และผู้ติดเชื้อที่เริ่มการรักษาทุกปีกว่า 30,000 คน พวกเราจึงอยากจะให้กรมทรัพย์สินทางปัญญาได้พิจารณาเรื่องนี้อย่างรอบด้าน”
นายเฉลิมศักดิ์ กิตติตระกูล เจ้าหน้าที่รณรงค์การเข้าถึงยาของมูลนิธิเข้าถึงเอดส์ กล่าวว่า “มูลนิธิฯ เคยยื่นจดหมายคัดค้านคำขอฯ ในไทยฉบับนี้ต่ออธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญาไปครั้งหนึ่งแล้ว เมื่อวันที่ 15 มีนาคม 2560 เพราะเป็นการขอคุ้มครองการนำยาเก่าไปรวมเม็ดกัน จึงไม่เข้าหลักเกณฑ์ที่จะพิจารณาให้สิทธิบัตร”
“เราค้นพบเพิ่มเติมว่า คำขอรับสิทธิบัตรที่ยื่นในประเทศไทย เป็นคำขอเดียวกันกับที่ยื่นในยุโรป ซึ่งบริษัทวีไอไอวีฯ ได้สิทธิบัตรในยุโรปไปเมื่อ 6 พ.ค. 2559 แต่ต่อมามีผู้ยื่นคำคัดค้านสิทธิบัตรฉบับนี้ สำนักสิทธิบัตรของยุโรปจึงได้ยกเลิกสิทธิบัตรฉบับนั้นแล้วตั้งแต่วันที่ 23 ก.ย. 2559”
นายนิมิตร์กล่าว “เราต้องการให้มียาสูตรรวมเม็ด 3 ตัว ยาโดลูเทกราเวียร์/ยาทีโนโฟเวียร์/ยาลามิวูดีน ในระบบหลักประกันสุขภาพ แต่เนื่องจากประเทศเรามีคำขอรับสิทธิบัตรยื่นขวางท่อไว้ ทั้งๆ ที่ไม่ควรพิจารณาให้สิทธิบัตรและที่ยุโรปก็ได้ยกเลิกสิทธิบัตรยาสูตรผสมนี้ไปแล้ว ยาจึงมีราคาแพง ตกเดือนละ 10,000 กว่าบาทต่อคน ระบบหลักประกันฯ จึงยังไม่มียานี้เป็นสูตรพื้นฐานของประเทศอยู่ในชุดสิทธิประโยชน์หลักประกันสุขภาพไม่ได้ ยาต้านไวรัสฯ สูตรพื้นฐานของไทยในปัจจุบันมีราคา 710 บาทต่อคนต่อเดือน ในขณะที่ยาสูตรผสมโดลูเทกราเวียร์ในบางประเทศราคาไม่ถึง 200 บาทต่อคนต่อเดือน เพราะไม่มีสิทธิบัตรเป็นอุปสรรค”
“พวกเรามายื่นจดหมายอีกครั้ง พร้อมกับเอกสารคำคัดค้านและคำตัดสินยกเลิกสิทธิบัตรในยุโรป เราได้ช่วยกรมทรัพย์สินทางปัญญาของไทยทำการบ้าน และขอให้กรมฯ ปฏิเสธคำขอฯ ในไทยฉบับนี้ทันที
“เราจะไม่มีทางส่งเสริมให้ประเทศไทยต่อสู้กับเอชไอวีและเอดส์ได้สำเร็จเลย ถ้าเราไม่มียาสูตรที่เป็นมิตรให้กับผู้ติดเชื้อฯ ที่จะส่งเสริมให้พวกเขากินยาได้ง่ายขึ้น เมื่อพวกเขากินยารักษาก็เท่ากับเป็นการป้องกันไม่ให้ส่งต่อเชื้อได้ไปในตัว เพราะยาจะช่วยกดเชื้อไวรัสให้ลดลงจนถึงระดับที่ส่งต่อให้กันไม่ได้”
